‘Hoe kun je ooit terugkeren naar een plaats die je nooit verlaten hebt? Op een gegeven moment, jaren later, begreep ze dat ze zich niet hoefde om te draaien om te voelen wat zich achter haar bevond: het verleden was er gewoon, voortdurend, als stof waaruit het heden zich dagelijks vormde. Een leven als een bijna stilstaande film? Integendeel. ‘Ik besta uit zich vertakkende herinnering en vertekende tijd.’ Aldus Lidy van Marissing in De autobiografie van Laura X, Lust en Gratie no.1, 1998.
Werken met beelden uit herinneringen en dromen is voor mij een ingang. Maar het is ook waar je oog aan blijft haken, woorden, observaties, beelden. Kijken is een handeling, een daad die het bekekene persoonlijk maakt. Het roept nieuwe beelden op. Inspiratie krijgen voor een gedicht is voor mij vaak de combinatie van op een gegeven moment op een gegeven plaats bij een beeld of een zin of woord met verscherpte zintuigen iets waarnemen en in gang zetten. Achter de dagelijkse werkelijkheid kijkend, zie ik een wereld vol verrassingen en tegenstrijdigheden en ervaar ik de chaos van het bestaan en onderga de rouw om verlies. Met een ondertoon van verbazing, liefde, ironie of wanhoop probeer ik dat te onderzoeken en weer te geven.
Schrijflessen
Ik heb jarenlang lesgegeven aan allerlei groepen beginnende en meer ervaren schrijvers en ontwikkelde, ook in samenwerking met beeldende kunstenaars, creatieve projecten en schrijfworkshops. Ik gaf 15 jaar schrijflessen aan de Schrijversvakschool Groningen, in schrijftechnieken en in poëzie.
Lezingen en workshops
Relatie fotografie en poëzie
Tijdens een jaarlijks kunstproject 'Monnikenwerk, kunst in de kerk' werkte ik samen met fotograaf Annemarie van Buuren. We reageerden zes weken lang, ieder vanuit een Groningse middeleeuwse kerk op elkaars werk. We onderzochten elkaars beelden en associaties en kwamen zo tot nieuw werk. De bundel De donkere kamer is een voortzetting van deze samenwerking. Nieuwe gedichten en foto’s vormen samen een mozaïek. Het besef van verlies en eindigheid en een sterke verbondenheid met de omringende natuur, met de elementen, de planten en dieren en de gevaren die overal dreigen op planeet Aarde spelen daarbij een belangrijke rol.
Werkwijze:
In een bijeenkomst presenteren we gedichten en foto’s uit deze gezamenlijke bundel en gaan in gesprek over ons werkproces en de relatie poëzie en fotografie.
Workshop poëzie lezen en waarderen
Net als een dichter moet een lezer aan het werk. Want hoe lees je een gedicht en wat betekent een gedicht voor jou? Het gaat bij poëzie niet alleen om begrijpen, analyseren, maar vooral ook om aanvoelen. Daarbij is meer lezen en vaker een gedicht herlezen een middel. Het gedicht kan dan meer voor je opengaan. Meer kennis van enkele basistechnieken van poëzie kan daarbij vervolgens helpen.
Foto van Annemarie van Buuren uit de bundel De donkere kamer